,,Lubię, kiedy kobieta omdlewa w objęciu.” – są jednymi z najsłynniejszych słów z tomiku ,,Poezje. Seria Druga”, które napisał Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Powieściopisarz, miłośnik Tatr i poeta, przedstawiciel Młodej Polski jest patronem ostatniego miesiąca roku w MGBP. Serdecznie zapraszamy do oglądania wystawki i zapoznania się twórczością artysty! Ekspozycja kończy nasz roczny cykl pt. ,,Patroni 2023 roku”.
***************
,,Lubię, kiedy kobieta omdlewa w objęciu.” – są jednymi z najsłynniejszych słów z tomiku ,,Poezje. Seria Druga”, które napisał Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Powieściopisarz, miłośnik Tatr i poeta, przedstawiciel Młodej Polski jest patronem ostatniego miesiąca roku w MGBP. Serdecznie zapraszamy do oglądania wystawki i zapoznania się twórczością artysty! Ekspozycja kończy nasz roczny cykl pt. ,,Patroni 2023 roku”.
***************
Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu,zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie) – polski poeta, nowelista, powieściopisarz, przedstawiciel Młodej Polski.
Życiorys
Urodził się jako syn Adolfa Tetmajera i jego drugiej żony, Julii z Grabowskich, brat przyrodni malarza Włodzimierza Tetmajera, brat cioteczny tłumacza i poety Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie, dokąd przeniósł się w 1883 roku z rodziną. W latach 1884–1886 studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zadebiutował w 1886 roku nowelą pt. „Rekrut” (opublikowana w „Przeglądzie Literackim
i Artystycznym”). W 1888 roku Tetmajer zdobył nagrodę literacką za wiersz ku czci Mickiewicza, a rok później na cześć Kraszewskiego. W latach 1888–1893 podjął współpracę z pismami „Tygodnik Illustrowany”, „Kurier Warszawski” i krakowskim „Czasem”. Wydał osiem serii Poezji, z których najbardziej wartościowe była głównie znana wśród bohemy młodopolskiej i dedadentów.
Mieszkając w młodości w Ludźmierzu, poznał dobrze Podhale, Spisz, Liptów i Tatry.
W młodości wakacje często spędzał w Zakopanem, przemierzając szlaki z bratem Franciszkiem Henrykiem Nowickim, Tadeuszem Boyem-Żeleńskim i Januszem Chmielowskim.
„Ulubionymi szlakami jego wędrówek tatrzańskich były Żelazne Wrota, Dolina Pięciu Stawów, Dolina Staroleśna, Furkot, Wysoka, Rysy… gdzie wędrował niestrudzenie, za każdym razem – jak pozwalają domyślać się jego listy – od nowa zafascynowany pięknem gór.”.
Z zprzewodnikami i Boyem-Żeleńskim dokonał pierwszego wejścia na Furkot (2405 m.n.p.m.), bocznej grani Tatr Wysokich, położonej na Słowacji.
Mniej więcej od roku 1895 poetę trapiły dolegliwości neurasteniczne, towarzyszące mu przez kila lat. W związku z chorobą prawdopodobnie przeprowadzał kurację w Zakopanem u Juliana Ochorowicza, psychologa. Z powodu problemów ze zdrowiem, nie zdobywał już szczytów Tatr, ale za to wędrował po dolinach tatrzańskich, a także po Podhalu. W 1902 roku taternicy nadali nazwę Przełęcz Tetmajera przełęczy między Gerlachem a Zadnim Gerlachem, a Towarzystwo Tatrzańskie nadało mu honorowe członkostwo. Zafascynowany góralskim folklorem napisał cykl opowieści Na skalnym Podhalu, a ponadto epopeję tatrzańską Legenda Tatr, składającą się z dwóch części: Maryna z Hrubego i Janosik Nędza Litmanowski.
W 1896 roku przebywał w Heidelbergu, pełniąc funkcję osobistego sekretarza Adama Krasińskiego. Podróżował po Włoszech, Szwajcarii, Francji i Niemczech. Prawie piętnaście lat później na stałe zadomowił się w Zakopanem.. W czasie I wojny światowej Tetmajer znajdował się w trudnych warunkach materialnych. Pieniądze, przekazane
mu ze spontanicznie założonego „Funduszu Tetmajerowskiego”, przekazał jednak na rzecz bardziej potrzebujących, głównie ofiar wojny.
Po I wojnie światowej zamieszkał w Krakowie, przy Karmelickiej 14[13], wreszcie osiadł
na stałe w stolicy. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich,
w 1928 roku przyznano mu nagrodę literacką miasta Warszawy, a w 1934 roku został członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury.
Ze względu na pogarszający się stan zdrowia wycofał się z życia społecznego i twórczości literackiej. W styczniu 1940 r., z powodu nowotworu i niewydolności krążenia zmarł w Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.
Mimo że kilkakrotnie był zaręczony (m.in. w 1906 z Jadwigą, córką kupca i przemysłowca Karola Szulca oraz z Laurą Rakowską( o której napisał wiersz A kiedy będziesz moją żoną), nigdy się nie ożenił. Miał nieślubnego syna Kazimierza Stanisława, który popadłszy w alkoholizm, popełnił samobójstwo.
Wiersze Kazimierza Przerwy-Tetmajera były wielokrotnie opracowywane muzycznie przez Karola Szymanowskiego i Mieczysława Karłowicza. Ponadto jego twórczość, w tym dramaty: ,,Judasz”, ,,Zawisza Czarny” i ,,O Zwyrtale Muzykancie” zostały zainscenizowane a niektóre inne dzieła zekranizowane w telewizji.
